Lời Đức Đạt Lai Lạt Ma

Thời gian không đợi ai. Kể từ khi chào đời, chúng ta cứ từng phút từng giây tiến đến gần đoạn kết, về cái chết. Đời sống con người là như vậy, thế giới này, vũ trụ này, tất cả đều như vậy cả…

Tâm của chúng ta đây, cho dù hiện tại chứa đầy vô minh và khổ đau, vẫn có thể chuyển thành tâm giác ngộ của một đấng Phật đà. Nếu nói về vật chất tiền tài thì đúng là nên tri túc, đừng ham muốn. Nhưng trên lĩnh vực tâm linh, vì tiềm năng của tâm thức con người không giới hạn mà đời sống thì lại có hạn, cho nên phải cố gắng tối đa, tận dụng khoảng thời gian sống ngắn ngủi để làm hết những gì tâm có thể làm được, nhờ kiếp người quý giá này…

Lời Đức Đạt Lai Lạt Ma

Friday, October 16, 2015

Ở nhà cao tầng Hà Nội – chung cư cao cấp hay những thôn làng trên cao?

Từ thập niên 1960, Hà Nội bắt đầu xuất hiện những khu tập thể “xã hội chủ nghĩa,” đầu tiên phải kể đến khu tập thể Nguyễn Công Trứ. Nếu đi vào những khu tập thể dạng đó, sẽ thấy một nếp sống tập thể cực kỳ đặc trưng với khu công trình phụ: tắm, vệ sinh của cả một bên đơn nguyên dồn hết vào một nơi, dùng chung. Một hành lang tối thăm thẳm dẫn đến khu vực đó, làm cho cả cái bầu không khí bên trong khu nhà trở nên khó tả. Mấy chục năm, người ta không thể sống với cái chung đụng kiểu đó lâu hơn nữa, dần dần các khu tập thể được cải tạo hết, chia riêng về cho các nhà sử dụng, mỗi nhà một khoảnh. Người ta đã nhận ra cái lý thuyết “sử dụng tập thể” đã không còn phù hợp khi mà từ chuyện lá rau, con gà đã thành bức xúc thường ngày. “Không có gì quý hơn độc lập tự do” đã là chân lý.

Dạng nhà lắp ghép kiểu những khu tập thể như Bách Khoa, Trương Định… cũng đã là văn minh hơn hẳn kiểu Nguyễn Công Trứ. Đặc trưng của dạng nhà tập thể cao tầng thời “bao cấp” là không quá cao, nên cũng không có gì gọi là “công nghệ” ở trong đó cả, không thang máy, không cửa tự động, không hệ thống khí đốt chung… không gian của căn hộ thường chỉ có 2 mặt trước sau, trừ những căn đầu hồi. Do đó lại một nét đặc trưng nữa gắn với thời kỳ này, là “chuồng cọp.” Những cái lồng sắt được hàn đính vào mặt ban công, nhô ra ngoài, vừa cải thiện được chút diện tích phơi phóng, vừa chống trộm. Hồi đó chẳng ai nghĩ đến vấn đề hỏa hoạn, nếu xảy cháy thì cái lồng chắc chắn phòng trộm thì cũng “phòng” luôn cả chủ nhà muốn thoát thân ra ngoài.

Tôi không nhớ chính xác năm nào, nhưng vào quãng thập kỷ 1990 thì bắt đầu xuất hiện dạng chung cư kiểu mới, cao tầng hẳn lên (hồi đó chỉ 9 tần thôi, nhưng cũng đã phải đi thang máy) ở Linh Đàm. Khái niệm “chung cư cao cấp” dần dẩn ra đời và người Hà Nội cũng dần quen với nó. Đến nay thì khái niệm “chung cư cao cấp” phải được gắn với những tiện ích khác xung quanh như khu vui chơi giải trí; dịch vụ y tế, giáo dục; diện tích cây xanh, mặt nước… còn những tiện nghi như thang máy, bảo vệ tòa nhà, khu giữ xe dưới hầm đã có cả ở phân khúc bình dân.

Cuối thập niên đầu tiên của thế kỷ 21, thời bùng nổ bất động sản ở Hà Nội với nhà cao tầng mọc lên như nấm, đáp ứng nhu cầu nhập cư của người dân các tỉnh kéo về Hà Nội làm ăn, sinh sống. Nhà đất thành phố có hạn, đương nhiên nhà cao tầng là giải pháp hữu hiệu, và như thế đã hình thành những ngôi làng mới ở trong lòng thành phố, những thôn, làng ở trên cao.

Vào thăm bạn ở một trong những khu xịn nhất của Hà Nội, cao đến mấy chục tầng cứ là chóng mặt, mà muốn vào phải đăng ký, chủ căn hộ phải thông báo xuống lực lượng “dân phòng thôn” mặc quân phục oai nghiêm, mới được vào. Chớm bước vào thang máy, thì cái cửa đóng sập, chém đúng vào “khúc đuôi” thò ra ngoài, đau điếng người. Một bà cụ mắt mũi kèm nhèm, nhe bộ răng đen cái bóng cái nhám, lại lỗ chỗ khoảng trống ra mà cười, “Hé hé, con gái bác dặn vào phải bấm cái nút này khi vào trong thang máy cho nó nhanh!”. Thế con gái bác chị ấy có dạy bác là nêu có người vào cùng thì phải bấm nút kia giữ cửa cho nó khỏi sập vào người người ta không ạ?

Khu đó xịn, còn đỡ. Nhiều khu, lên hành lang cứ là la liệt các thể loại người giúp việc mặc quần đùi áo ba lỗ, cứ ngồng ngỗng những cặp giò vùng chiêm trũng, buôn dưa lê toàn những chuyện mùa vụ, chuyện hội làng, chuyện thằng A chồng con B đi làm trên thành phố vác bệnh Sida về làng, chuyện đứa cháu đầu xanh đầu đỏ sau khi bố nó nhận tiền đền bù ruộng, nghiện chết rồi… đến đủ bà nội bà ngoại, cũng toàn mắt mũi kèm nhèm cả, tay cọ quèn quẹt cái tăm trên hàm răng, cụ thì phì phì và bôi nước quết trầu lên cửa thang máy…

Rồi kể cả là Royal hay Times City, cũng cùng cảnh ngộ thôi. Sống trong những khu xịn, là cái gì cũng phải nâng lên, cứ như là Tây ấy mà. “Đi nhẹ, nói khẽ, cười duyên” – bố khỉ, thằng hàng xóm nó học ở tận Havớt về, mà bà cụ nhà mình thì đứng cạnh nó trong thang máy cứ nhai nhóp nhép vào tai nó, rồi gãi sồn sột là không có được.

Thế không nhẽ, bà cụ ở quê không ai chăm nom, cấm đưa lên Hà Nội mà được à? Mỗi cây mỗi hoa, mỗi nhà, mỗi cảnh, ai cũng có những vấn đề riêng cần phải giải quyết. Nhà thì sử dụng dịch vụ người giúp việc theo giờ, mặc đồng phục, vào nhà cứ quỳ mọp như gái Nhật của Royal City được, nhà thì chỉ thích cái bà quần ống thấp ống cao, giọng thì trọ trà trọ chọe tận Nghệ An Hà Tĩnh ra cơ, cũng là chuyện bình thường thôi!

Nên nếu một ngày đi trong sân của Keangnam mà “ăn” cái vỏ chuối vào đầu, thì đừng lấy làm lạ. Một “ông chú” tôi quen, tâm sự là “Tao vẫn mê cái tang anh thuốc lào, bây giờ ra Hà Nội ở với con tao vẫn điếu cày tao rít. Bã tàn thuốc, nước điếu tao cứ phi ra… ban công, cũng tiện, chẳng khác gì ở quê…” Không hiếm ngày lên Facebook gặp các doanh nhân giật status chửi um lên, nào là chưa ra khỏi thang máy thì bốn năm ông bà, chen ngay vào không ra được nữa, nào là đứng trong thang máy mà cứ nói cười hô hố như chỗ không người, nào là cái thằng tầng dưới cũng doanh nhân mà nó vào thang máy không chịu tắt thuốc lá, cứ phả khói um cả lên…

Không hiếm những khu chung cư, ban quản lý phải đầu tư thêm mấy cái lò hóa vàng to đùng bằng gang, trông từa tựa cái đỉnh ba chân để dưới sân và nghiêm cấm hóa vàng trên nhà tầng. Lại không hiếm những khu vừa dọn về ở mấy tháng đã đôi ba lần báo động cứu hỏa – vì người ta hóa vàng, dọn chân hương… gói cả vào một gói ném vào cửa xả rác. Nó âm ỉ cháy đến lúc bốc to, khói cuồn cuộn, bà con được phen hoảng hồn. Đến khi cháy thật, có khi tưởng báo động giả, chẳng ai vội, cứ đủng đỉnh hóa ra nguy hiểm thật.

Đó chính là câu chuyện đám cháy tầng hầm chung cư Xa La mới đây, chuyện hoàn toàn không khác. Dù với lý do gì, thì khả năng xảy ra sự cố với các chung cư cao tầng Hà Nội hoàn toàn có thể xảy ra ở bất cứ một ngày đẹp trời nào, chỉ vì nếp sống làng xã, hoặc nếp sống kiểu “nhà ống” bà con mang từ mặt đất lên. Quay lại với chuyện “chung – riêng” đề cập ở đầu bài – khu công trình phụ dùng chung chỉ tồn tại được khoảng gà 20 năm, còn thì cũng không ai chịu được nữa. Câu chuyện đó ngày nay rất có thể tái diễn ở các chung cư cao tầng Hà Nội, khi mà bên trong căn hộ thì người chủ có thể giữ sạch sẽ nhưng cứ từ cửa ra hành lang, đến thang máy… thì không ai giữ gìn. Chỉ cần nhìn xung quanh cái cửa đổ rác thì thấy, một màu sắc thật là đáng sợ! Nếu ở chung cư Việt Nam mà có một phía là ráp tường rào ít người qua lại thì nhiều khả năng chỗ đó sẽ thành một bãi rác.

Không nói đâu xa, chỉ những khu cao tầng mới của thành phố Nam Ninh, Trung Quốc, nếu ban quản lý tòa nhà phát hiện để dây nước rác ra xung quanh cửa đổ rác là cũng bị phạt rồi. Còn nếu so với những tiêu chuẩn của Singapore với nhà chung cư thì chắc người Việt Nam chẳng ai dám lên ở. 

Các rủi ro còn có thể đến từ phía sự thiếu chuyên nghiệp trong vận hành tòa nhà, tức là yếu tố con người. Chuyện một khu rất cao cấp gần đây bị mất điện, mà đồng loạt cả máy phát điện lẫn hệ thống lưu điện đều không hoạt động, làm kẹt thang máy gây hoảng loạn nhiều cư dân là một minh chứng cho thấy điều đó. Bảo vệ tầng hầm nhiều khi chỉ cần được mời một điếu thuốc là đứng hút cạnh chủ xe kiêm cư dân dưới hầm ngay, bất chấp khả năng gây cháy của khu vực đó là cực kỳ cao.

Chúng ta cần thừa nhận tính tích cực của nhà cao tầng với ưu điểm của nó là tiết kiệm chi phí cho xã hội – một gia đình 5, 6 người mà xây một cái nhà ống 4, 5 tầng tầm 10 phòng, so với một căn hộ chung cư thì cực kỳ lãng phí. Kinh tế nhà ống là một trong những yếu tố làm cho đất nước ta kém phát triển vì độ lãng phí trên mức độ toàn xã hội của nó, nhưng lên chung cư, đòi hỏi con người phải được học nếp sống của chung cư, từ việc đi chậm qua cửa tự động, đến văn minh thang máy, và hơn hết là nếp sống tôn trọng cái chung. Không thể có được một không gian riêng trong sạch bên trong căn hộ mà không gian chung nhếch nhác, hơn thế nữa, là sự an toàn của mỗi một cư dân sống bên trong chung cư đó.

Bài trên Tuần Việt Nam tại đây

Tham gia thảo luận trên facebook tại đây   

No comments:

Post a Comment